Plasmatherapie: Een Argentijnse uitvinding in de strijd tegen Corona.
Wat hebben de blindenstok, de coronaire bypass en de bloedtranfusie met elkaar gemeen? het zijn allemaal Argentijnse medische uitvindingen die nu algemeen goed zijn geworden in de wereld. Daar hoort ook plasmatherapie die in de jaren ’50 ontwikkeld werd, tegen de virale maïsstoppel-ziekte die werd overgebracht door … een muis.
Vanaf 15 april gaat het Belgische Rode Kruis ploedplasma van mannelijke genezen Covid19 patiënten inzamelen om te zien of dit kan helpen in de strijd tegen Corona. Dit is absoluut geen primeur. Dit idee gaat meer dan vijftig jaar terug naar de Argentijnse pampa’s, die vruchtbare vlakten rond Buenos Aires waar tarwe, maïs en nu ook soja geteeld wordt. Een halve eeuw geleden kreeg men in de streek van Junín plots te maken met een vreemde ziekte die lokale landarbeiders trof: hoge koorts, hoofdpijn, gezwollen lichaamsdelen en inwendige bloedingen.
De ziekte werd “het kwaad van de maïsstoppels” genoemd omdat ze voorkwam bij de peones die de maïsoogst binnenhaalden. Al gauw bleek de boosdoener een schattig veldmuisje (de Latijnse naam is Calomys Musculinus) te zijn die zijn nest maakt in het maïsveld en wiens uitwerpselen het virus overbrengen. Ongeveerd 30% van de landarbeiders die ziek werden, stierven aan de “ziekte van Junín”, een andere naam voor de infectie. Het was een dokter met de veelbelovende achternaam Maizteguí die een kuur vond: hij gaf zieken plasma van andere patiënten die aan herstellende hand waren. Zijn therapie bleek een enorm succes te hebben: nog maar 1% procent van de zieken stierven aan de ziekte van Junín. “Het was belangrijk dat het plasma van herstellende en nog niet genezen patiënten kwam,” vertelt Javier De Filippo, een biochemicus van het prestigieuze Malbrán Instituut voor infectologie in Buenos Aires. “Zij hebben immers de meeste antistoffen.”
De Filippo vertelt hoe het Amerikaanse leger met de kennis van Julio Maizteguí begin jaren negentig een succesvol vaccin tegen “het kwaad van de maïsstoppels” kon ontwikkelen. “Het is niet toevallig dat dit het Amerikaanse leger was dat het vaccin ontwikkelde,” zegt De Filippo met een knipoog. “Zij spoort overal ter wereld vreemde en exotische ziekten op, voor het geval dat ze vroeg of laat dat land binnenvallen in het kader van een interventie en dat hun soldaten niet ziek worden.”
Het vaccin wordt momenteel geproduceerd in Pergamino, niet ver van Junín en is het enige anti-virale vaccin dat in Argentinië gemaakt werd. “Maar tot de ontwikkeling van het vaccin was de plasma-therapie van Maizteguí de enige manier om het kwaad van de maïsstoppels te bestrijden. Het was zeker een Nobel prijs waard geweest.”
En dit procédé zou nu ook op Covid19-patiënten toegepast kunnen worden?“Ja maar het wordt alleen aangeraden in extreme gevallen waar het leven van de patiënt in gevaar is. Een bloedtranfusie is immers geen lachertje en kan allerlei neveneffecten teweeg brengen van allergische reacties tot erger. Niets is gratis.”
Maar het voorbeeld van dokter Maizteguí wordt nu wel overal ter wereld gevolgd? “Jawel. In de eerste plaats aan de John Hopkins Universiteit, maar ook in China heeft men het toegepast in de SARS- en de MERS-epidemie. Het is één van de manieren om levens te redden,” aldus de biochemicus van het Malbrán.
Het Malbrán had vandaag overigens nog positief nieuws te melden: het Instituut is er in geslaagd het genoom van het SarsCov2-virus dat de Covid19 ziekte veroorzaakt, te ontleden. Het leverde het Instituut meteen een blitzbezoek van president Fernández op.
Het Malbrán is tot de vaststelling gekomen dat er drie stammen zijn die de ronde doen in Argentinië: één afkomstig uit Azië, een andere uit Europa en één uit Amerika. “Ze hebben kleine verschillen en dat komt omdat het virus een erg primitieve structuur heeft en een slecht back-up functie. Bij het zich reproduceren worden makkelijk vergissingen gemaakt zodat men snel mutaties krijgt. Maar die mutaties zijn zo minimaal dat de pathologische en klinische effecten vooralsnog ongewijzigd blijven.”
Hoewel het vinden van een vaccin tegen het SarsCov2-virus nog makkelijk een jaar kan duren, heeft het volgens de biochemicus “voor Argentinië toch een enorm voordeel dat we zelf kunnen opvolgen hoe het virus zich gedraagt en ontwikkelt binnen de landsgrenzen. Als er bijvoorbeeld in Duitsland een vaccin ontwikkeld wordt, kan er snel gezien worden of dit ook toepasbaar is op de laatste Argentijnse versie van het muterende virus”. “Voor ons is dit een thema van sanitaire soevereiniteit,” besluit Di Filippo.
